Vì sao hình tượng “Nữ thần biển” Mazu có thể trường tồn suốt nghìn năm?

Những năm gần đây, “Nữ thần” Mazu trên đảo Mi Châu (Phúc Kiến) đã trở thành hình tượng được nhiều người quan tâm. Thông tin Mazu mang theo “chứng minh thư riêng” ngồi máy bay tuần tra ngoài khơi thường xuyên xuất hiện trên các mạng xã hội; hình tượng Mazu cũng rất được yêu thích trong cộng đồng anime; “phòng hòa giải Mazu” tại các tòa án ở Phúc Kiến giúp công tác hòa giải hiệu quả hơn gấp hai lần… Hàng năm, vô số người vượt eo biển để tìm về cội nguồn, chiêm bái Mazu. Với hơn 300 triệu “người hâm mộ” trên toàn cầu, ảnh hưởng của Mazu đã lan tỏa khắp năm châu bốn biển. Cô gái làng chài sinh năm 960 và hóa thần ở tuổi 28, vì sao lại có ảnh hưởng sâu rộng đến thế suốt hơn một nghìn năm?

Tượng Mazu trên đảo Mi Châu, thành phố Phủ Điền, Phúc Kiến, Trung Quốc. Ảnh: Lâm Xuân Thịnh

Tính ngưỡng Mazu đề cao tinh thần “lập đức, hành thiện, đại ái”, đây cũng là những giá trị cốt lõi trường tồn với thời đại. Mazu am hiểu thiên văn, thông thạo sông nước, giỏi y thuật, khi còn sống bà thường cứu giúp ngư dân gặp nạn, chính lòng nhân hậu thương người ấy khiến bà trở thành biểu tượng được nhân dân tôn kính qua bao thế hệ. Ngày nay, dưới những cách thức truyền bá đầy sáng tạo, văn hóa Mazu ngày càng nhận được sự yêu thích của thế hệ gen Z. Trong bộ truyện tranh “Phi Nhân Tai”, Mazu được khắc họa với hình tượng thông tuệ, nhân ái, biết trang điểm và nấu ăn ngon đã phá vỡ khuôn mẫu cứng nhắc về thần linh, giúp “Nữ thần biển” này trở nên gần gũi và sinh động hơn.

Mỗi năm có rất nhiều tín đồ trong và ngoài nước đến đảo Mi Châu chiêm bái Mazu. Ảnh: Lâm Doanh - Phóng viên Nhân dân nhật báo điện tử

Văn hóa Mazu là sợi dây tinh thần gắn kết đồng bào hai bờ eo biển. Năm 1989, 20 tàu cá chở 224 người Đài Loan đến đảo Mi Châu rước tượng Mazu, phá vỡ thế ngăn cách suốt 40 năm giữa hai bờ. Năm 1997, tượng vàng Mazu của Mi Châu sang Đài Loan du tuần suốt 102 ngày, gây chấn động cả hai bên bờ eo biển. Năm nay, đã có gần 1.000 đoàn và 16.000 người Đài Loan đến chiêm bái dâng hương tại Miếu Mazu trên đảo Mi Châu. Mazu đã trở thành “mẫu số chung” cho tình cảm đôi bên, là động lực thúc đẩy hai bờ eo biển chung sống hài hòa và cùng phát triển.

Trong thời đại mới, văn hóa Mazu đang không ngừng đổi mới và tỏa sáng trên nhiều lĩnh vực. Diễn đàn Văn hóa Mazu Toàn cầu lần thứ 10 tập trung thảo luận các chủ đề như giao lưu Phúc Kiến – Đài Loan, bảo vệ sinh thái và số hóa di sản, thể hiện xu hướng đổi mới sáng tạo của các di sản văn hóa. Các dự án mang tên Mazu như Hệ thống cảnh báo sớm toàn dân và Mô hình dự báo hải dương số hóa lần lượt được giới thiệu, đồng thời dự kiến đến năm 2027, vệ tinh quan trắc gió và sóng biển Mazu sẽ được phóng lên vũ trụ, để trí tuệ phương Đông có những đóng góp thiết thực cho quản trị đại dương toàn cầu.

Tại Diễn đàn Văn hóa Mazu Toàn cầu lần thứ 10, vệ tinh quan trắc gió và sóng biển đầu tiên của Trung Quốc được đặt tên là “Mazu”. Ảnh: Lâm Doanh - Phóng viên Nhân Dân nhật báo điện tử

Ảnh hưởng của văn hóa Mazu vượt qua cả thời gian và không gian. Cách đây hơn 600 năm, văn hóa Mazu đã theo hạm đội Trịnh Hòa vươn ra biển lớn, và ngày nay, nó lại trở thành sợi dây gắn kết lòng người trong khuôn khổ Sáng kiến “Vành đai và Con đường”. Sức ảnh hưởng của văn hóa Mazu bao trùm nhiều lĩnh vực. Trong các vấn đề toàn cầu về bảo vệ sinh thái biển và hợp tác an ninh hàng hải, Mazu mang đến trí tuệ và góc nhìn văn hóa đặc sắc của Trung Quốc, còn trong công cuộc xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, văn hóa Mazu thể hiện niềm tự hào văn hóa của dân tộc Trung Hoa, thúc đẩy giao lưu học hỏi giữa các nền văn minh trên thế giới.