2 phút tìm hiểu sự vận hành của cơ chế hải quan đặc biệt tại Cảng thương mại tự do Hải Nam (Trung Quốc)

Tin mới đây! Ngày 18/12/2025, tỉnh Hải Nam của Trung Quốc sẽ chính thức vận hành cơ chế hải quan đặc biệt. Trong phần hỏi đáp nhanh 2 phút dưới đây, tôi sẽ giúp bạn nắm rõ cách thức vận hành của mô hình hải quan đặc biệt này.

Cơ chế hải quan đặc biệt (special customs operations) là gì?

Cơ chế hải quan đặc biệt là việc xây dựng đảo Hải Nam thành khu vực chịu sự giám sát đặc biệt của cơ quan hải quan Trung Quốc theo nguyên tắc tự do hóa, thuận lợi hóa, với 3 nội dung chính bao gồm: “Mở cửa ở tuyến 1, kiểm soát chặt chẽ ở tuyến 2, tự do lưu thông trong đảo” (freer access at the first line, regulated access at the second line, free flow within the island).

Mở cửa “tuyến 1”: coi quan hệ giữa cảng thương mại tự do Hải Nam với các nước hoặc vùng lãnh thổ ngoài hải quan Trung Quốc là “tuyến 1”, Hải Nam sẽ triển khai hàng loạt biện pháp nhập khẩu, ra vào tự do và thuận tiện hơn;

Kiểm soát chặt chẽ “tuyến 2”: coi quan hệ giữa Cảng thương mại tự do Hải Nam và nội địa Trung Quốc là “tuyến 2”, Hải Nam sẽ áp dụng các biện pháp quản lý chính xác nhằm kiểm soát chặt chẽ các hoạt động được nới lỏng ở tuyến 1.

Tự do lưu thông trong đảo: trong phạm vi Cảng thương mại tự do Hải Nam, các loại hàng hóa và yếu tố sản xuất có thể luân chuyển tương đối tự do.

Sau khi vận hành, chính sách thuế đối với hàng hóa có gì thay đổi?

Có ba điểm đáng lưu ý:

Thứ nhất, mở rộng phạm vi hàng hóa được hưởng “thuế quan 0%”. Khi cơ chế hải quan đặc biệt được vận hành, Hải Nam sẽ chuyển sang ban hành “danh mục hàng hóa chịu thuế” thay cho “danh mục hàng hóa miễn thuế” như trước đây. Qua sự thay đổi này, dự kiến số mã hàng được hưởng “thuế quan 0%” sẽ tăng lên khoảng 6.600 mã, chiếm khoảng 74% tổng số, tăng gần 53 điểm phần trăm so với thời điểm trước khi vận hành.

Thứ hai, mở rộng phạm vi đối tượng được hưởng ưu đãi. Hiện nay, chính sách nhập khẩu được hưởng “thuế quan 0%” chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp có tư cách pháp nhân độc lập và các đơn vị sự nghiệp được đăng ký tại Cảng thương mại tự do Hải Nam. Sau khi vận hành cơ chế mới, mọi đơn vị có nhu cầu nhập khẩu thực tế, gồm doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, tổ chức tư nhân, đều được hưởng chính sách.

Thứ ba, điều kiện áp dụng được nới lỏng. Sau khi vận hành cơ chế hải quan đặt biệt, hàng nhập khẩu được hưởng “thuế quan 0%” và các sản phẩm chế biến từ những mặt hàng này sẽ không còn bị giới hạn trong phạm vi doanh nghiệp. Thay vào đó, chúng có thể được lưu thông tự do giữa các đơn vị đủ điều kiện mà không cần truy thu thuế nhập khẩu.

Sau khi vận hành cơ chế hải quan đặt biệt, việc ra vào đảo Hải Nam có bị thắt chặt? Du lịch tới đảo Hải Nam có cần giấy thông hành?

Theo chính sách ở giai đoạn hiện nay, ngoại trừ một số mặt hàng chuyển từ Hải Nam vào nội địa Trung Quốc phải kiểm tra, phần lớn hàng hóa cũng như toàn bộ người dân, hành lý và phương tiện giao thông ra vào đảo Hải Nam vẫn được quản lý theo quy định hiện hành, không có thay đổi so với trước đây. Người dân đi công tác hoặc tới Hải Nam du lịch không cần làm thêm bất kỳ giấy tờ thông hành nào khác.

Vì sao phải thiết lập cơ chế hải quan đặc biệt?

Việc thiết lập cơ chế hải quan đặc biệt là một bước then chốt trong quá trình xây dựng Cảng thương mại tự do Hải Nam, đồng thời là dấu mốc quan trọng trong tiến trình mở cửa của Trung Quốc. Mục tiêu của cơ chế hải quan đặc biệt không đơn thuần là “mở cửa”, mà còn là xây dựng một môi trường thể chế cho sự lưu thông tự do và thuận lợi của dòng người, dòng hàng hóa, dòng vốn v.v... Sau khi vận hành cơ chế hải quan đặc biệt, Hải Nam sẽ có không gian thử nghiệm và thực thi các biện pháp mở cửa ở mức cao hơn, đóng góp vào sự phát triển chất lượng cao của địa phương, khám phá con đường mới cho sự nghiệp cải cách mở cửa cả nước. Đây cũng là bước đi phản ánh định hướng và quyết tâm mở cửa sâu rộng hơn của Trung Quốc.